Φυσιολογική Δυσρυθμία ή Τραυλισμός; Πως να το αντιμετωπίσω;

Ο τραυλισμός είναι μία από τις πιο γνωστές, εύκολα παρατηρήσιμες και επιστημονικά μελετημένες διαταραχές ομιλίας. Ίσως ένας από τους λόγους που έχει μελετηθεί τόσο πολύ είναι η ιστορική της ύπαρξη σε διάφορες κοινωνίες. Ένα από τα πιο γνωστά άτομα που φέρεται να τραύλιζε είναι ο αρχαίος Ελληνας ρήτορας Δημοσθένης, που προσπάθησε να «ξεπεράσει» τον τραυλισμό του τοποθετώντας χαλίκια στο στόμα του όταν μιλούσε. Μαρτυρίες για προβλήματα στη ροή της ομιλίας υπάρχουν ακόμη για τον Μωυσή, τον αυτοκράτορα Κλαούντιο, τον Βασιλιά της Αγγλίας Γεώργιο τον VΙ (η ομιλία του οποίου πρόσφατα έγινε και θέμα κινηματογραφικής ταινίας), τη Marylin Monroe και για πολλούς άλλους διάσημους και μη. Η διαταραχή αυτή, παρατηρείται από τα αρχαία χρόνια και είναι υπαρκτή σε όλες τις κοινωνικές ομάδες. Αν και έχει μελετηθεί εκτενώς ειδικά τα τελευταία 70 χρόνια, παραμένει μία από τις πιο αινιγματικές και δύσκολα προσεγγιζόμενες διαταραχές ομιλίας. Παρόλα αυτά, σήμερα σίγουρα γνωρίζουμε πολύ περισσότερα από οποτεδήποτε άλλοτε, με αποτέλεσμα να μπορούμε να βοηθήσουμε αρκετά ασθενείς που εμφανίζουν τραυλισμό και κυρίως να βοηθήσουμε παιδιά στα αρχικά στάδια του φαινομένου να ΜΗΝ εμφανίσουν επίμονο τραυλισμό.

Τι είναι, όμως, ροή; Και πότε μία δυσκολία στη ροή ονομάζεται εξελικτικός τραυλισμός ή είναι απλά μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης (φυσιολογική δυσρυθμία); Ας δούμε αυτά τα ερωτήματα, ένα - ένα.

Ροή Ομιλίας και Εξελικτικός Τραυλισμός

Ροή είναι το χαρακτηριστικό της ομιλίας που μας επιτρέπει να μεταβαίνουμε ομαλά από έναν ήχο σε έναν άλλο, από μία συλλαβή σε μία άλλη, και από μία λέξη στην επόμενη (Guitar, 2006). Έτσι, αν για παράδειγμα κάποιος κάνει πολλές παύσεις, επαναλήψεις ήχων ή λέξεων, παρεμβολές (π.χ. μμμμ, εεεε) ή επιμηκύνσεις στους ήχους και στις λέξεις που λέει, η ροή της ομιλίας του θα είναι διακοπτόμενη ή αλλιώς γεμάτη δυσρυθμίες.

Ο εξελικτικός τραυλισμός είναι μία από τις διαταραχές ροής της ομιλίας που εμφανίζεται κατά την ανάπτυξη του παιδιού και χαρακτηρίζεται από διάφορες πολύπλοκες συμπεριφορές, που χωρίζονται αδρά σε βασικές και δευτερεύουσες. Οι βασικές συμπεριφορές που συναντώνται στον εξελικτικό τραυλισμό είναι συνήθως: -Οι επαναλήψεις ήχων, συλλαβών, λέξεων ή φράσεων (π.χ. κ κ κ κ άνω ή πι-πι-πιρούνι)
-Οι επιμηκύνσεις ήχων (π.χ. γγγγγγάλα, εεεεσένα)
-Τα μπλοκαρίσματα (π.χ. τ........ηλέφωνο)

 

Οι δευτερεύουσες συμπεριφορές μπορεί να είναι κάποιες από τις ακόλουθες:
-Παρεμβολές (π.χ. σήμερα πήγα εεεεε στο σπίτι εεεε της μαμάς)
-Αντικατάσταση φοβικών λέξεων με άλλες (π.χ. Θέλω π..... (θέλοντας να πει παγωτό) γλυκό)
-Σωματικές συνοδές συμπεριφορές (π.χ. κλείσιμο ματιών, κούνημα κεφαλής ή έντονη σύσπαση μυών του προσώπου πριν ή κατά τη διάρκεια ενός τραυλικού επεισοδίου, μιας δυσρυθμίας)
-Αρνητικά συναισθήματα και αυτοαντίληψη για την επικοινωνιακή ικανότητα Οταν ο εξελικτικός τραυλισμός εμμένει για πάνω από 3 έτη τότε δίνεται η ονομασία επίμονος εξελικτικός τραυλισμός (persistent stuttering).

Κατηγορίες Δυσρυθμιών και Εξελικτικού Τραυλισμού

Οι εξελικτικές δυσρυθμίες μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε 5 κατηγορίες - στάδια ανάλογα με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων αλλά και την ηλικιακή ανάπτυξη του παιδιού. Τα στάδια αυτά ξεκινούν από τη Φυσιολογική Δυσρυθμία (που περιλαμβάνει διακοπές στην ομιλία με μικρή σχετικά συχνότητα), και φτάνουν στον Προχωρημένο Τραυλισμό που αφορά κυρίως εφήβους και ενήλικες που τραυλίζουν για χρόνια. Είναι πολύ σημαντικό ο ειδικός λογοπαθολόγος/λογοθεραπευτής που αξιολογεί τη ροή ομιλίας ενός παιδιού να γνωρίζει σε ποιο στάδιο - κατηγορία εντάσσεται η ροή του παιδιού. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να αφιερώσει τον κατάλληλο χρόνο για τη σωστή διάγνωση του παιδιού και να συλλέξει δείγματα ομιλίας από πολλά περιβάλλοντα (π.χ. κλινικό γραφείο, σπίτι, παιδική χαρά, σχολείο) και πολλαπλά στοιχεία από την οικογένεια και το ίδιο το παιδί. Η θεραπευτική αντιμετώπιση που θα προταθεί θα εξαρτηθεί ρητά από το σε ποια κατηγορία βρίσκεται ο ασθενής, γι αυτό και η αξία της σωστής διάγνωσης είναι ύψιστη.

Αρκετά συχνά, παιδιά μεταξύ 2 και 5 ετών εμφανίζουν αυτό που οι ειδικοί ονομάζουμε «παιδικό τραυλισμό». Πρόκειται για μία διαταραχή της ροής της ομιλίας, η οποία χαρακτηρίζεται από επαναλήψεις ή επιμήκυνση συλλαβών, λέξεων ακόμα και φράσεων. Επίσης, κάποιες φορές, συνοδεύεται και από μη λεκτικά χαρακτηριστικά, όπως έντονη κίνηση των ματιών (τικ).

Ένα μεγάλο μέρος αυτών των παιδιών, ξεπερνάει τον τραυλισμό περίπου μέχρι την ηλικία των πέντε ετών. Ωστόσο, για κάποια άλλα παιδιά ο τραυλισμός γίνεται μόνιμος, η ροή της ομιλίας τους παραμένει αργή και «μπλοκαρισμένη» και αυτό το χαρακτηριστικό τους συνοδεύει και στην ενήλικη ζωή τους.

Για τις διαταραχές ροής της ομιλίας δεν υπάρχει θεραπεία, υπάρχει όμως επιτυχημένη λογοθεραπευτική παρέμβαση! Λέμε δηλαδή πως ο τραυλισμός δεν φεύγει, αλλά διδάσκουμε πώς να τον αντιμετωπίσουμε όταν εμφανίζεται, χωρίς να αγχωθούμε περισσότερο και χωρίς να γίνεται αντιληπτός από τους συνομιλητές μας.

Τι γίνεται όμως με την παιδική ηλικία; Πότε εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια και πώς μπορούμε να τα διακρίνουμε;

Τα πρώτα σημάδια τραυλισμού, εμφανίζονται συνήθως περίπου στα δυο χρόνια, όταν πραγματοποιείται το «λεξιλογικό ξέσπασμα» στη ζωή ενός παιδιού. Το παιδί αρχίζει ξαφνικά να συνθέτει προτάσεις και να χρησιμοποιεί όλο και περισσότερες λέξεις και αυτό μπορεί να επηρεάσει τη ροή της ομιλίας του. Μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες ή μήνες, να είναι συνεχόμενος ή σποραδικός. Αποτελεί παράγοντα μεγάλου άγχους για τους γονείς, οι οποίοι ανησυχούν και δε ξέρουν πώς να τον διαχειριστούν, παρόλο που όπως προαναφέραμε, τις περισσότερες φορές ο τραυλισμός υποχωρεί από μόνος του.

Αν όμως ο τραυλισμός του παιδιού γίνεται ολοένα και εντονότερος και συνοδεύεται από μη λεκτικά χαρακτηριστικά (κινήσεις προσώπου και σώματος), καλό είναι να ζητήσουμε τη γνώμη ενός ειδικού, κατά προτίμηση μετά την ηλικία των τριών ετών.

Παρακάτω, αναφέρουμε μερικές σημαντικές συμβουλές για τον τρόπο που πρέπει να χειριστούν οι γονείς τον παιδικό τραυλισμό, μέχρι να απευθυνθούν σε λογοθεραπευτή:

              

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ

1. Επικοινωνήστε με τον Παθολόγο Λόγου & Ομιλίας εάν ανησυχείτε για την ομιλία του παιδιού σας, ιδιαίτερα αν το παιδί σας φαίνεται να αντιλαμβάνεται την έλλειψη ευχέρειας στο λόγο του ή αν αυτή η έλλειψη συνοδεύεται από σημάδια αγωνίας ή ματαίωσης.

2.Να το δέχεστε όπως είναι και να ΜΗΝ το απορρίπτετε.

3. Ν’ ακούτε προσεκτικά το παιδί σας όταν μιλάει. Να δίνετε προσοχή στο τι λέει το παιδί παρά στο πως το λέει.

4. Να χρησιμοποιείτε αργούς ρυθμούς για την δική σας ομιλία και να σταματάτε συχνά. Ένας αργός ρυθμός ομιλίας δίνει ένα καλό μοντέλο τρόπου ομιλίας στο παιδί σας. Επίσης να δίνετε στο παιδί σας περισσότερο χρόνο να καταλάβει τι λέτε και να διαμορφώσει τις σκέψεις του.

5. Να δίνετε ευκαιρίες στο παιδί σας να σας μιλάει χωρίς παρεμβολές /παρενοχλήσεις ή ανταγωνισμό από άλλα μέλη της οικογένειας

6. Να ελαττώνετε κάθε είδους πίεσης κατά την επικοινωνία. Για παράδειγμα, να περιορίζετε τον αριθμό των ερωτήσεων που κάνετε στο παιδί σας όταν οι ερωτήσεις αυτές απαιτούν να σας δώσει το παιδί μια άμεση απάντηση.

7. Να δίνετε στο παιδί σας αρκετή ώρα να μιλάει. Να ελαττώνετε την πίεση του χρόνου. Για παράδειγμα, να δίνετε στο παιδί σας χρόνο να απαντήσει μια ερώτηση πριν ρωτήσετε μια άλλη.

8. Να παρατηρείτε τις καταστάσεις κατά τις οποίες αυξάνεται ή ελαττώνεται η έλλειψη ευφράδειας του λόγου του. Ν’ αυξάνετε τις στιγμές εκείνες όπου το παιδί σας τείνει να έχει μεγαλύτερη ευφράδεια.

9. Ν’ αναγνωρίζετε ότι συγκεκριμένοι γλωσσικοί παράγοντες μπορεί να έχουν ένα αποτέλεσμα στην ευχέρεια λόγου. Για παράδειγμα, ο τραυλισμός μπορεί ν” αυξηθεί αν το θέμα συζήτησης δεν είναι γνωστό στο παιδί, δύσκολο να κατανοηθεί, ή αναφέρεται σε κάτι που συνέβη στο παρελθόν. Ο τραυλισμός μπορεί επίσης να γίνει μεγαλύτερος όταν χρησιμοποιείται πολύπλοκη γλώσσα.

10. Ν’ αναγνωρίζετε ότι συγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί να έχουν ένα αρνητικό αποτέλεσμα στην ευχέρεια λόγου: ανταγωνισμός στη συζήτηση,  χρονική πίεση, κούραση, καινούργιες καταστάσεις, όχι γνωστοί ακροατές.

ΤΙ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΝΕΤΕ

1. Μην λέτε στο παιδί σας να μιλάει διαφορετικά. Μην λέτε, «Ηρέμησε», «Μίλα σιγά- σιγά», «Πάρε όσο χρόνο θέλεις» ή «Να σκέφτεσαι πριν μιλάς».

2. Μην δείχνετε ότι σας εκνευρίζει η ομιλία του παιδιού σας.

3.Μην το αναγκάζεται να μιλά ή να απαγγέλλει μπροστά σε ξένα άτομα. Γενικά ΜΗΝ βάζετε το παιδί σας σε καταστάσεις όπου η ομιλία του/της εκτίθεται.

4. Μην δείχνετε θλιμμένη/ος όταν το παιδί σας μιλάει χωρίς ευχέρεια.

5. Μην αποκαλείτε το παιδί σας «τραυλό».

6. Μην το διακόπτεται όταν μιλά. .

7. Μην κριτικάρετε ή διορθώνετε την ομιλία του παιδιού σας.

8. Μην ολοκληρώνετε τις προτάσεις του παιδιού σας.

9.Μην του επιτρέπετε να αποφεύγει τις υπευθυνότητες του. Χρησιμοποιήστε την ίδια πειθαρχία όπως με τα άλλα παιδιά.

10.Μην το βομβαρδίζεται με ερωτήσεις που αυξάνουν το άγχος του.

11.Μην του ζητάτε να χρησιμοποιήσει μία άλλη εύκολη λέξη στη θέση των λέξεων που των δυσκολεύουν.  Αυτό θα αυξήσει το φόβο του για ορισμένες λέξεις και φράσεις.

12. Σε καμία περίπτωση ΜΗΝ συζητάτε το πρόβλημα  του με άλλα άτομα μπροστά στο παιδί.

Άντρη Καντηλάφτη Λογοπαθολόγος / Λογοθεραπεύτρια

Έξυπνος τρόπος για να διδάξετε το παιδί σας να κρατήσει το μολύβι.

 

Όλοι γονείς ξέρουν πόσο δύσκολο είναι να μάθουν στο παιδί τους τον τρόπο να κρατάει το μολύβι. Όσοι δεν το γνωρίζουν, σίγουρα σύντομα θα το μάθουν, όταν το παίδι πάει στην προδημοτική τάξη!

Μου άρεσε τόσο πολύ που δεν θα μπορούσα να μη το μοιραστώ μαζί σας!! 

1.Πάρτε ένα χαρτομάντιλο  και  κόψτε το σε δύο κομμάτια ( ένα ολόκληρο  Kleenex είναι πολύ μεγάλο , έτσι χρησιμοποιήστε το μισό κομμάτι για αυτή την τεχνική)

2. Του δίνουμε να κρατήσει το χαρτομάντηλο με τον παράμεσο και τον μικρό.

3 . Ενώ το παιδί κρατάει ακόμα τα χαρτομάντιλο με τα 2 δάχτυλα,  δώστε του να κρατήσει ένα  μολύβι με τα υπόλοιπα 3 δάχτυλα. (τον αντίχειρα, τον δείκτη και τον μέσο).

Το παιδί με αυτό το κόλπο,  θα κρατήσει φυσικά το μολύβι με το σωστό τρόπο.

Δείτε τα βήματα αναλυτικά  http://rocksinmydryer.typepad.com/shannon/2007/07/works-for-me-te.html

                   

Δ ι γ λ ω σ σ ί α κ α ι Π ρ ο β λ ή μ α τ α Λ ό γ ο υ

Πιο παλιά, ερευνητές και εκπαιδευτικοί, θεωρούσαν πως η ταυτόχρονη εκμάθηση δύο γλωσσών μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη ενός παιδιού, να του δημιουργήσει καθυστερήσεις και προβλήματα. Ωστόσο, τελευταίες έρευνες βασισμένες στις αρχές των επιστημών της εκπαίδευσης, της ψυχολογίας, της λογοθεραπείας και της νευρολογίας, καταδεικνύουν μάλλον το αντίθετο. Υποστηρίζουν πως η διγλωσσία όχι μόνο δεν εμποδίζει την ανάπτυξη του παιδιού, αλλά μπορεί ακόμα και να συμβάλλει θετικά στη γνωστική και νευρολογική εξέλιξή του. Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, η ταυτόχρονη εκμάθηση δύο γλωσσών από πολύ μικρή ηλικία, ακόμα και από τη γέννηση ενός παιδιού, δεν είναι η ίδια δύσκολη διαδικασία, όπως η μάθηση μιας γλώσσας μετά την ηλικία των 10 ή 12 ετών. Σύμφωνα με τις έρευνες αυτό συμβαίνει γιατί μέχρι εκείνη την ηλικία, ο ανθρώπινος εγκέφαλος χειρίζεται διαφορετικά τη γλώσσα απ’ ότι μετά από αυτή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι νευρωνικές συνάψεις (η δημιουργία των οποίων είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά πληροφοριών στον εγκέφαλο), δημιουργούνται με πολύ γρήγορους ρυθμούς σε μικρή ηλικία, σε αντίθεση με την ηλικία των 10-12 κατά την οποία αυτή η διαδικασία επιβραδύνεται σημαντικά. Ø  Τι είναι διγλωσσία; Με τον όρο ‘διγλωσσία’ εννοούμε την ταυτόχρονη, παράλληλη κατάκτηση δύο γλωσσών κατά την περίοδο της πρωτογενούς ανάπτυξης λόγου, δηλαδή κατά την κρίσιμη ‘γλωσσικά’ χρονική περίοδο 0-5 ετών. Μετά από την κρίσιμη αυτή περίοδο, οποιαδήποτε προσπάθεια μύησης σε μια δεύτερη γλώσσα δεν νοείται ως ‘διγλωσσία’, αλλά ως απλή εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας. Οι δύο συνθήκες διαφέρουν ουσιαστικά. Η εκμάθηση δηλαδή ενός δεύτερου γλωσσικού συστήματος ως ξένη γλώσσα διαφέρει ουσιαστικά από την διγλωσσία, την ταυτόχρονη μύηση σε δύο μητρικές γλώσσες. Το ίδιο βέβαια διαφέρει και η μετέπειτα ικανότητα του ατόμου να χειρίζεται επαρκώς τη γλώσσα/ες αυτή/ες.  Ø  Μήπως, ζητώντας από το παιδί να μάθει δύο γλώσσες, περιμένουμε ήδη πάρα πολλά από ένα βρέφος ή νήπιο που χρησιμοποιεί μόλις δύο τρεις λεξούλες για να επικοινωνήσει; Η διγλωσσία λοιπόν δεν προκαλεί σύγχυση στο παιδί. Αυτό έχει πλέον επιβεβαιωθεί από έρευνες οι οποίες έχουν συγκρίνει μονόγλωσσα και δίγλωσσα παιδιά σε διάφορες ηλικίες. Οι έρευνες αυτές καταλήγουν ότι σε τίποτε δεν υστερούν τα δίγλωσσα παιδιά από αυτά που έχουν μόνο μία μητρική γλώσσα. Τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά ο λόγος και στις δύο κατηγορίες παιδιών εξελίσσεται με ρυθμό παρόμοιο. το παιδί που έρχεται στον κόσμο από δύο αλλόγλωσσους γονείς οφείλει να μυηθεί και στις δύο γλώσσες, καθώς η γλώσσα φέρει και την πολιτιστική κληρονομιά του λαού που την μιλά.  Ø       Μήπως η διγλωσσία προκαλεί προβλήματα και διαταραχές λόγου;   (Μήπως, στην προσπάθειά μας να κάνουμε το παιδί δίγλωσσο, προκαλούμε σύγχυση στο ανώριμο παιδικό μυαλουδάκι και υπονομεύουμε την ανάπτυξη του λόγου γενικά;)  Η διγλωσσία δεν προκαλεί προβλήματα, ούτε σύγχυση στο παιδικό μυαλό. Οι διαταραχές και τα προβλήματα λόγου εμφανίζονται ή όχι στα παιδιά ανεξάρτητα από το αν αυτά μεγαλώνουν ως μονόγλωσσα ή δίγλωσσα άτομα. Ωστόσο, στην περίπτωση που διαπιστώνεται στο παιδί διαταραχή λόγου ή γλωσσική ανωριμότητα, η διγλωσσία θα πρέπει να αποθαρρύνεται. Στην περίπτωση αυτή, στόχος θα πρέπει να γίνεται η επαρκής κατάκτηση μίας γλώσσας αρχικά, γεγονός που προϋποθέτει τη διοχέτευση όλου του γλωσσικού δυναμικού ενός παιδιού προς την κατεύθυνση αυτή.  Ø  Τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς που μεγαλώνουν ένα δίγλωσσο παιδί; Καταρχήν, ο γονέας που μιλά στο παιδί τη συγκεκριμένη γλώσσα θα πρέπει να την κατέχει και να την χειρίζεται καλά, με την ίδια ακριβώς ευχέρεια που χειριζόμαστε την μητρική μας γλώσσα. Τα ‘σπαστά’ αγγλικά, για παράδειγμα, ποτέ δεν θα κάνουν δίγλωσσο ένα παιδί. Επιπλέον, τέτοιου είδους πειράματα συνεπάγονται προβλήματα σύγχυσης και γλωσσικής ανεπάρκειας για το παιδί αργότερα. Οι γονείς μπορούν να επιλέξουν να επικοινωνούν μεταξύ τους σε όποια γλώσσα επιθυμούν, αλλά σε μία μόνο! Θα πρέπει να αποφεύγεται το πρόχειρο πάντρεμα των δύο γλωσσών κατά την καθημερινή επικοινωνία, η χρήση δηλαδή λέξεων (ή άλλων γλωσσικών στοιχείων) και από τις δύο γλώσσες στο σχηματισμό μια φράσης. Το παιδί που ακούει τους γονείς του να επικοινωνούν με ένα κράμα ελληνικών και ρώσικων θα έχει αμφιβολίες για το ποια γλωσσικά στοιχεία ανήκουν στην κάθε γλώσσα και μεγαλώνοντας δεν θα μπορεί να τις ξεχωρίσει εύκολα. Απευθυνόμενοι οι γονείς προς το παιδί, θα πρέπει να μην παρεκκλίνουν από την απόφασή τους να χρησιμοποιούν ο κάθε ένας τη δική του γλώσσα. Αυτό όμως θα πρέπει να γίνεται με τρόπο συστηματικό και όχι μόνο σε στιγμές που το επιθυμούν. Μία εναλλακτική η οποία θεωρείται εξίσου ωφέλιμη και γλωσσικά ‘ακίνδυνη’ είναι η συσχέτιση της ομιλούμενης γλώσσας με συγκεκριμένο χρόνο της ημέρα. Για παράδειγμα, το πρωί όλοι στο σπίτι μιλούν γαλλικά ενώ το βράδυ ελληνικά. Αλλά και εδώ, η συστηματικότητα είναι απαραίτητη. Παρακάτω θα βρείτε μερικές συμβουλές για γονείς που θέλουν να βοηθήσουν το παιδί τους να μάθει ταυτόχρονα δύο γλώσσες: Μιλάτε πολύ στο παιδάκι τη δεύτερη γλώσσα (συνήθως αυτή που ακούει λιγότερο από άλλους). Ακόμα και όταν νομίζετε πως είναι πολύ μικρό για να καταλάβει, συνηθίστε να μιλάτε κατά τη διάρκεια της όποιας δραστηριότητας κάνετε Μάθετε στο παιδί τραγουδάκια και νανουρίσματα στη δεύτερη γλώσσα Αφηγηθείτε παραμύθια και προτρέψτε το παιδί να συμμετάσχει σε αυτά Αφηγηθείτε μαζί του δραστηριότητες της ημέρας, τι έκανε στην παιδική χαρά, στο σχολείο, κλπ. Αν η κύρια γλώσσα που χρησιμοποιεί το παιδί κατά τις αφηγήσεις είναι ελληνικά, επαναλάβετε τις λέξεις στη δεύτερη γλώσσα που μαθαίνει Σιγουρευτείτε πως το παιδί σας γνωρίζει τα ονόματα και των δύο γλωσσών που χρησιμοποιεί και πως ξέρει ποιο αντιστοιχεί σε καθεμιά Πηγαίνετε με το παιδί σε μέρη όπου θα ακούσει και άλλους ανθρώπους να μιλούν τη δεύτερη γλώσσα (κινηματογράφο, θεατρικά, χορωδίες, κλπ.) Προσπαθήστε να προτρέψετε το παιδί να κάνει παρέα με παιδιά τα οποία μαθαίνουν και αυτά την ίδια δεύτερη γλώσσα Ενημερωθείτε για σχολεία που διδάσκουν τη γλώσσα που μαθαίνει το παιδί σας σα δεύτερη. Τα μαθήματα μπορεί να είναι βοηθητικά Ψάξτε να βρείτε παιδικά βιβλία και παιχνίδια στη δεύτερη γλώσσα. Κοιτάξτε σε καταστήματα, στο διαδίκτυο ή ζητήστε βοήθεια από άλλους Μην κάνετε πλάκα και μην πειράζετε το παιδί σας για τυχόν λάθη ή αστεία προφορά Μη φοβάστε να μιλήσετε σε δημόσιους χώρους τη δεύτερη γλώσσα. Αν σε κάποιους ανθρώπους δεν αρέσει, αυτό είναι δικό τους θέμα προς διαχείριση Κάντε το παιδί να αισθανθεί περήφανο και για τη γλώσσα αλλά και για τις επιδόσεις του σε αυτή

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΕ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ !!

«Αν θέλουμε τα παιδιά να μαθαίνουν με επιτυχία τώρα και στο μέλλον, θα πρέπει να τα μάθουμε να σκέφτονται για τους εαυτούς τους, να επιλύουν προβλήματα και να συνυπάρχουν με τους άλλους. Αυτές οι ικανότητες κατακτώνται όταν τα παιδιά ενθαρρύνονται να εξερευνούν ενεργητικά το περιβάλλον, να επιλύουν πραγματικά προβλήματα που έχουν νόημα για αυτά και να συνεργάζονται με άλλους για την ολοκλήρωση εργασιών. Όλα αυτά τα παιδιά τα κάνουν όταν παίζουν» (Dodge & Colker, 1998). 

Παιχνίδι 1ο: Παντομίμα συναισθημάτων

Δίνουμε στα παιδί καρτέλες που απεικονίζουν πρόσωπα με διαφορετικά συναισθήματα. Εμείς διαλέγουμε μια κάρτα(π.χ την κρατάμε ΦΟΒΙΣΜΕΝΟΣ)  . Αρχίζουμε να την περιγράφουμε εκφράζοντας το πρόσωπο μας ανάλογα  έχοντας την κάρτα κρυμμένη από το παίδι . Το παιδί πρέπει να βρει τι νιώθουμε. Συζητάμε για το πότε νιώθουμε φοβισμένοι, τι μας προκαλεί φόβο.

Μπορούμε να έχουμε συζητήσει από πριν για τα συναισθήματα που απεικονίζονται 

ΦΟΒΙΣΜΕΝΟΣ

ΖΗΛΙΑΡΗΣ

ΘΥΜΟΜΕΝΟΣ

ΛΥΠΗΜΕΝΟΣ

ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ

ΛΥΠΗΜΕΝΟΣ

ΧΑΡΟΥΜΕΝΟΣ

ΝΤΡΟΠΑΛΟΣ

ΣΤΕΝΟΧΩΡΗΜΕΝΟΣ

Παιχνίδι 2ο: Κουκλοθέατρο με τις κάρτες

ΤΟ ΠΑΙΧΝΊΔΙ ΑΥΤΌ ΠΑΊΖΕΤΑΙ ΜΕ 2 ΠΑΙΔΙΆ ΚΑΙ ΠΆΝΩ   

Οι παραπάνω κάρτες μπορούν πολύ εύκολα να γίνουν κούκλες κουκλοθεάτρου με ένα ξυλάκι από σουβλάκι. Δίνουμε ή διαλέγουνε τα παιδιά μία κάρτα- κούκλα. Μεταβαίνουν στο κουκλοθέατρο και αναπαριστούν ένα γεγονός αυτοσχεδιάζοντας σενάρια σχετικά με τα συναισθήματα. Οι θεατές (τα παιδιά) μπορούν να παρεμβαίνουν στην πορεία της συζήτησης, να δίνουν λύσεις, ακόμη και να αλλάζουν την πορεία.

Παιχνίδι 3ο: Τα διαφορετικά πρόσωπα

Το παίδι θα πρέπει να φτιάξει το πρόσωπο του κοριτσιού ή του αγοριού με βάση τη λεξούλα που του δίνεται.  Μπορούμε να ονομάσουμε τη μασκοτ μας η συναισθηματούλα ή ο συναισθηματούλης με τα χίλια πρόσωπα.

Παιχνίδι 4ο: Το ζάρι των συναισθημάτων

Φτιάχνουμε ένα ζάρι με αποτυπωμένα συναισθήματα σε κάθε του πλευρά. Εάν θέλουμε μπορούμε να φτιάξουμε και δεύτερο ζάρι, μιας και οι πλευρές του είναι έξι, και ίσως θέλουμε να παίξουμε και με πιο πολλά συναισθήματα. 

Καθόμαστε με το παιδί μας απένατι ο ένας από τον άλλο  και ο καθένας με τη σειρά του ρίχνει το ζάρι. Αναγνωρίζουνε πρώτα το συναίσθημα και έπειτα περιγράφουν ένα περιστατικό (πραγματικό ή φανταστικό) όπου ένιωσαν έτσι.

Π.χ. Έστω ότι το παιδί φέρνει με το ζάρι το συναίσθημα ΝΤΡΟΠΗ. Περιγράφει το γεγονός, π. χ. ένιωσα ντροπή όταν έσκισα τη ζωγραφιά του φίλου μου. Εμείς μπορούμε  να ρωτήσούμε γιατί το έκανες αυτό; Το ίδιο εξηγεί, π.χ. γιατί μου άρπαξε τον μαρκαδόρο που ζωγράφιζα και το ήθελε ταυτόχρονα και αυτός/ή. Εμείς  προτείνουμε  εναλλακτικούς τρόπους συμπεριφοράς, π.χ. τι θα μπορούσες να κάνεις αντί να του σκίσεις τη ζωγραφιά; Ο ίδιος αλλά και εμείς  σκέφτομαστε και προτείνουμε π.χ. να το πω στην κυρία ή να του πεις ότι θα το δώσεις σε λίγο. Πως λες να ένιωσε ο φίλος/ η σου που του έσκισες τη ζωγραφιά; ΣΤΕΝΑΧΩΡΗΜΕΝΟΣ. Εδώ εισάγουμε και τον όρο ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ: η κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων. 

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ!!!! :)

Ελέγξτε το λόγο, την ομιλία, την αντίληψη και την ακοή του παιδιού σας

ΟΔΗΓΙΕΣ: Διαβάστε τις ερωτήσει που αντιστοιχούν στην ηλικία του παιδιού σας και σημειώστε ανάλογα ΝΑΙ/ΟΧΙ.  Μετά προσθέστε και ελέγξτε;

Όλα ΝΑΙ:  Θαυμάσια!  Ο λόγος, η ομιλία, η ακοεί και αντίληψη του παιδιού σας αναπτύσσονται σε φυσιολογικά πλαίσια.

3-5 ΟΧΙ:  Προσοχή το παιδί σας πιθανόν να παρουσιάζει καθυστέρηση στα στάδια ανάπτυξης λόγου, ομιλίας, ακοής και αντίληψης.

5+ ΟΧΙ:  Δράστε αμέσως.  Αναζητήστε τη βοήθεια κάποιου ειδικού ( Λογοπαθολόγου ή/ και Ωτορινολαρυγγολόγου ή/ και Ακουολόγου) για το παιδί σας

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:  Ο πίνακας αυτό είναι ενδεικτικός αλλά όχι καθοριστικός της γλωσσική ανάπτυξης τους παιδιού σας.  Δεν αποτελεί πλήρη αξιολόγηση των ικανοτήτων του παιδιού σας.

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕ		ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑ	ΗΛΙΚΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ	ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΚΟΗ	ΣΗΜΕΙΩΣΤΕ
ΝΑΙ	ΟΧΙ				ΝΑΙ	ΟΧΙ
		̶         Γελά; ̶         Κλαίει; ̶         Παράγει διάφορους ανάμικτους ήχους ̶         (κυρίως φωνήεντα);	ΓΕΝΝΗΣΗ – 3 ΜΗΝΩΝ	̶               Αντιλαμβάνεται ήχους ή φωνές; ̶               Ακούει την ομιλία των γύρω του; ̶               Ξαφνιάζεται ή κλαίει όταν ακούει διάφορους θορύβους; ̶               Ξυπνά σε δυνατούς ήχους; ̶               Ησυχάζει στο άκουσμα γνωστής φιλικής φωνής;
		̶         Φλυαρεί; ̶         Κλαίει διαφορετικά για αδιάφορες ανάγκες; ̶         Επαναλαμβάνει συχνά τον ίδιο ήχο;	3-6 ΜΗΝΩΝ	̶               Προσπαθεί να γυρίσει προς τον ομιλητή; ̶               Χαμογελά όταν του μιλάς; ̶               Σταματά να παίζει να φαίνεται να ακούει ήχους ή ομιλία; ̶               Φαίνεται να αναγνωρίζει τη φωνή της μητέρας του;
		̶         Άρχισε να μιμείται ήχους από το περιβάλλον του; ̶         Χρησιμοποιεί πολλούς και διαφορετικούς ήχους σε συλλαβές όπως πα πα πα;	6-9 ΜΗΝΩΝ	̶               Προσέχει ή/ και κοιτάζει γύρω, για να εντοπίσει την πηγή των διαφόρων νέων ήχων γύρω του; ̶               Γυρίζει το κεφάλι του προ την πηγή ήχων; ̶               Δείχνει να αναγνωρίζει λέξεις όπως «μαμά», «παπά», «γεια», «μπάλα» κ.α; ̶               Ανταποκρίνεται στο όνομά του;
		̶      Χρησιμοποιεί νοήματα για να εκφραστεί όπως «γειά», «παλαμάκια», «όχι» (με το κεφάλι), κτλ; ̶      Παράγει και συνδυάζει διάφορες συλλαβές όπως «παπικου»; ̶      Άρχισε να χρησιμοποιεί λέξεις; 2-3 λέξεις τον 1ο χρόνο (οι λέξεις μπορεί να μην προφέρονται ορθά)	9-12 ΜΗΝΩΝ	̶               Ανταποκρίνεται στο «όχι»; ̶               Άρχισε να υπακούει σε απλές εντολές π.χ. «έλα», «θέλεις κι άλλο»; ̶               Δίνει ένα παιγνίδι όταν του ζητηθεί; ̶               Δίνει προσοχή όταν όταν του μιλούν άλλοι; ̶               Ερευνά ή κοιτάζει γύρω του όταν ακούσει καινούργιους ήχους; ̶               Εξερευνά το περιβάλλον του αρκουδώντας ή περπατώντας;
		̶         Χρησιμοποιεί 20-50 λέξεις; (18 μηνών) ̶         Χρησιμοποιεί 100-200 λέξεις; (στα 2 χρόνια) ̶         Προσπαθεί να επαναλάβει αυτό που ακούει; ̶         Κάνει ερωτήσεις βάζοντας 2 λέξεις μαζί; ̶         Άρχισε να συνδυάζει 2 λέξεις για να φτιάξει φράση ή πρόταση όπως «μαμά μήλο», «πουλί πετά», «έτο τούτο» κ.α.;	1-2 ΧΡΟΝΩΝ	̶               Παρακολουθεί εικονογραφημένα παραμύθια; ̶               Μπορεί το παιδί σας να ακολουθήσει διαπλές εντολές π.χ. «Πάρε την κούκλα και βάλε τη στην καρέκλα»; ̶               Αναγνωρίζει 3-6 μέλη του προσώπου ή του σώματος; ̶               Άρχισε να χρησιμοποιεί συμβολικά διάφορα παιγνίδια; (π.χ. σκεπάζει τη κούκλα του) ̶               Κατανοεί περίπου  λέξεις; (κυρίως ρήματα και ουσιαστικά)
		̶         Χρησιμοποιεί περίπου 300-400 λέξεις; ̶         Χρησιμοποιεί προτάσεις μέχρι και τριών λέξεων; ̶         Κάνει πολλές ερωτήσεις χρησιμοποιώντας «τι», «που», «γιατί»; ̶         Κουβεντιάζει μόνο του ή με τα παιγνίδια του; ̶         Συμμετέχει σε παιδικά τραγούδια που έχουν κίνηση; ̶         Χρησιμοποιεί φράσεις που περιέχουν πληθυντικό π.χ. «πουλιά πετούν», «πολλά μήλα»;	2-3 ΧΡΟΝΩΝ	̶               Κατανοεί σύνθετες προτάσεις π.χ. «Όταν θα πάμε στο περίπτερο θα σου αγοράσω παγωτό»; ̶               Παρακολουθεί ένα διάλογο με ευκολία; ̶               Ανταποκρίνεται αμέσως όταν του φωνάζετε από άλλο δωμάτιο; ̶               Ακούει ράδιο / τηλεόραση στη ίδια ένταση όπως όλοι οι άλλοι στο σπίτι; ̶               Κατανοεί τη διαφορά των εννοιών «πήγαινε», «σταμάτα», «μικρό», μεγάλον»; ̶               Προσέχει διάφορους περιβαλλοντικούς ήχους όπως γαυαγισμα, τηλεόραση, τηλέφωνο, σειρήνα ασθενοφόρου κ.α; ̶               Κατανοεί έννοιες όπως «πάνω – κάτω» «μέσα – έξω», «λίγα – πολλά»;
		̶         Χρησιμοποιεί μέχρι και 500-600 λέξεις; ̶         Χρησιμοποιεί φράσεις που περιέχουν άρθρα όπως «Θέλω το μήλο», «Το μωρό τρώει»; ̶         Διηγείται μέρος μιας ιστορίας ή διηγείται γεγονότα καθημερινής ρουτίνας από το σχολείο; ̶         Χρησιμοποιεί το «δεν» και το «μη» για να δηλώσει άρνηση;	3-4 ΧΡΟΝΩΝ	̶               Κατανοεί επίθετα όπως «βαρύ», «άδειο» κ.λ.π.; ̶               Ομαδοποιεί αντικείμενα, ̶               Αναγνωρίζει τα βασικά χρώματα (κόκκινο, μπλε, πράσινο); ̶               Κρίνει καταστάσεις και συμπεραίνει;
		̶         Προφέρει όλους τους ήχους σωστά εκτός ίσως του «ρ, σ, ζ, ψ, ξ, τς»; ̶         Χρησιμοποιεί παρόμοια δομή προτάσεων όπως και η υπόλοιπη οικογένεια; ̶         Ακούγεται η φωνή του καθαρή όπως των άλλων παιδιών;	4-5 ΧΡΟΝΩΝ	̶               Κατανοεί έννοιες χρόνου (νύχτα, μέρα); ̶               Ακούει και αντιλαμβάνεται τις περισσότερες συνομιλίες στο σπίτι; ̶               Ακούει και ανταποκρίνεται αμέσως όταν φωνάζετε; ̶               Ακούει ακόμα και χαμηλής έντασης ομιλία όπως κ.λ.π.;