Τα παιδιά που αντιδρούν στο κόψιμο της πάνας, κάνουν πάνω τους τα ούρα ή τα κόπρανα, ή ακόμα κατακρατούν τα κακά τους (κι έτσι γίνονται δυσκοίλια). Πολλά από αυτά τα παιδιά αρνούνται να χρησιμοποιήσουν την τουαλέτα ή τη χρησιμοποιούν μόνο όταν οι γονείς τους το υπενθυμίσουν πηγαίνοντας τα από το χέρι στο μπάνιο. Αν το παιδί είναι μεγαλύτερο των 3 ετών και δεν κόψει την πάνα μετά από μερικούς μήνες προσπάθειας, τότε μπορούμε να πούμε ότι αντιδρά αρνητικά (και όχι ότι δεν έχει μάθει ακόμα να είναι καθαρό). Γι’αυτό, περισσότερες προσπάθειες εκμάθησης ή υπενθυμίσεις από μέρους σας δε θα βοηθήσουν την κατάσταση. Αυτό που χρειάζεται, είναι να αποκτήσει το παιδί την απόλυτη ευθύνη της κατάστασης. Από τη δική σας πλευρά, χρειάζεται να του δώσετε κάποια κίνητρα που θα ξυπνήσουν το ενδιαφέρον του να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα και να είναι καθαρό.
Η ποιο συχνή αιτία αυτής της αντίδρασης είναι ο υπερβολικός ζήλος του γονιού με τη μορφή των υπενθυμίσεων και της πίεσης. Ορισμένα παιδιά έχουν υποχρεωθεί να κάτσουν στην τουαλέτα αντίθετα προς τη θέλησή τους και για μεγάλο χρονικό διάστημα. Άλλα “τις έχουν φάει” ή έχουν τιμωρηθεί με διάφορους τρόπους όταν δε συνεργάζονται. Αρκετοί γονείς κάνουν αυτά τα λάθη, κυρίως όταν έχουν παιδιά με ισχυρή θέληση.
Τα περισσότερα από τα παραπάνω παιδιά βρίσκονται σε ένα είδος “μάχης” με τους γονείς σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα. Μπορούν να βοηθηθούν με τους παρακάτω τρόπους.
Σημεία που δείχνουν ότι το παιδί σας είναι έτοιμο να εκπαιδευτεί:
Α. Σωματική ετοιμότητα
• Το παιδί να μπορεί να περπατά, να τρέχει, να κάθεται κάτω και να σηκώνεται πάνω με ευκολία, να μπορεί να πάει μόνο στην τουαλέτα και να μπορεί να κατεβάζει και να ξαναφορεί τα ρούχα του.
• Ξεκάθαρα σημεία ελέγχου της κύστης – το παιδί μένει στεγνό για αρκετές ώρες, ξέρει πότε θα ουρήσει, ουρεί μια σημαντική ποσότητα κάθε φορά.
Β. Συναισθηματική/Ψυχολογική Ετοιμότητα
• Το παιδί να μπορεί να κάτσει και να παίξει ήσυχα για κάποιο χρονικό διάστημα.
• Να θέλει να μιμείται τους ενήλικες π.χ βούρτσισμα δοντιών, να γευματίζει με μαχαιροπίρουνα και χαρτοπετσέτα.
• Το παιδί να βρίσκεται σε μια περίοδο σχετικής συνεργασίας. Η συμπεριφορά των παιδιών γύρω στα 2 εναλλάσσεται μεταξύ περιόδων αρνητισμού και συνεργασίας. Αν το παιδί βρίσκεται σε φάση αρνητισμού, περιμένετε για μια πιο συνεργάσιμη περίοδο.
• Να δείχνει ενδιαφέρον για την τουαλέτα.
Γ. Ετοιμότητα στην αντίληψη και στην εκτέλεση εντολών
• Το παιδί να έχει επιδείξει την ικανότητα να ακολουθεί εντολές και να εκφράζει τις ανάγκες του.
• Το παιδί να έχει αναπτύξει την γλώσσα σε σημείο που να ξέρει τί είναι η τουαλέτα και τον ρόλο που παίζει το γιογιό.
• Να αντιλαμβάνεται πότε βρέχει και πότε κάνει κακά στο πανί του. Ακόμα, να σας λέει ότι η πάνα του χρειάζεται αλλαγή.
ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΟΤΙ: Η εκμάθηση αυτή είναι σαν ένα ταξίδι. Περιλαμβάνει αρχή, στάσεις, παράλληλους δρόμους και πισωγυρίσματα. Κάποιοι τυχεροί γονείς το επιτυγχάνουν απλά με μια μονοήμερη εκδρομή. Υπάρχουν, ωστόσο, άλλοι που για να τα καταφέρουν πραγματοποιούν τον «γύρο του κόσμου σε ογδόντα (και πλέον) ημέρες»!
Το βασικό, που πρέπει να γνωρίζετε, είναι ότι ο ρόλος σας μέσα στην διαδικασία συνεχώς θα αλλάζει. Στην αρχή, θα διδάσκετε, έπειτα θα βοηθάτε και, τέλος, θα οπισθοχωρείτε για να αφήσετε το παιδί να φέρει εις πέρας την αποστολή του μόνο του.
Προετοιμάζοντας το παιδί …
• Να ορίσετε λέξεις για την ούρηση και την κένωση. Χρησιμοποιείτε αυτές τις λέξεις μαζί με τις λέξεις βρεγμένο, στεγνό, καθαρό, λερωμένο.
• Η εξάσκηση για τον έλεγχο των σφιγκτήρων είναι πιο εύκολη όταν το παιδί προτιμά καθαρά και στεγνά πανάκια. Αυτό μπορείτε να το ενθαρρύνετε αν αλλάζετε την πάνα στο παιδί σας μόλις αντιληφθείτε ότι την έχει λερώσει από τις πρώτες μέρες ζωής.
• Αγοράστε ένα εργονομικό γιογιό και τοποθετήστε το στον χώρο της τουαλέτας. Πέστε στο παιδί σας ότι είναι η δική του καρέκλα. Αν θα χρησιμοποιήσετε ειδικό εφαρμόσιμο κάθισμα στην τουαλέτα ενηλίκων, τότε πρέπει να πάρετε και ένα μικρό σκαμνάκι-σκαλάκι για να μπορεί το παιδί να ανέβει στο κάθισμα της τουαλέτας. Αυτό το σκαμνάκι θα του δίνει ένα αίσθημα ασφάλειας και ένα σημείο για να πατά και να σπρώχνει κατά την διάρκεια της αφόδευσης.
• Αν νιώθετε άνετα, αφήστε το παιδί σας να σας παρακολουθεί όταν χρησιμοποιείτε εσείς την τουαλέτα, και επιτρέψτε του να τραβήξει το καζανάκι!!
• Παιδιά που παρακολουθούν άλλα παιδιά κοντά στην ηλικία τους να χρησιμοποιούν την τουαλέτα, θέλουν να τα μιμηθούν.
• Προμηθευτείτε βαμβακερά βρακάκια και πλαστικά καλύμματα για να φορά το παιδί πάνω από το βρακάκι (για ευνόητους λόγους!!) μέχρι να πετύχετε το πολυπόθητο αποτέλεσμα.
• Για πιο μεγάλα παιδιά μπορείτε να εισάγετε την έννοια του αρχηγού -ποιος είναι αρχηγός εσύ ή τα κακά;
Πως θα ξεκινήσετε;
• Αποφασίστε πότε θα ξεκινήσετε. Αν και οι δύο γονείς είναι εργαζόμενοι τότε το Σαββατοκύριακο είναι η καλύτερη επιλογή.
• Πέστε στο παιδί σας πόσο περήφανοι είστε που έχει πλέον μεγαλώσει. Μετά πέστε κάτι όπως π.χ Τώρα που μεγάλωσες θα μπορείς να κάνεις τα τσίτσα ή τα κακά σου στο γιογιό/ τουαλέτα σαν τη μαμά και τον μπαμπά. Θα ξεκινήσουμε σήμερα να φορούμε τα καινούργια μας βρακάκια, αντί τα πανάκια μας.
Είναι σημαντικό η εξάσκηση να γίνει ευθύνη του παιδιού και ο φροντιστής να υιοθετήσει μια χαλαρή στάση σχετικά με το θέμα αυτό.
• Φορέστε τα βρακάκια σας. Αυτά θα βοηθήσουν το παιδί να αντιλαμβάνεται ευκολότερα πότε είναι βρεγμένο ή λερωμένο. Μην ξεχάσετε τα πλαστικά καλύμματα πάνω από τα βρακάκια!!
• Αφού ξεκινήσετε με τα βρακάκια, θα χρησιμοποιείτε πάνες μόνο για τους υπνάκους της μέρας και τον ύπνο της νύχτας. Ο έλεγχος των σφιγκτήρων κατά την διάρκεια της νύχτας επιτυγχάνεται αργότερα από αυτόν της ημέρας.
• Ξεκινήστε με επισκέψεις στην τουαλέτα 20 λεπτά μετά που το παιδί τρώει ή πίνει. Χρησιμοποιείστε την φράση “Ας δοκιμάσουμε το γιογιό/ τουαλέτα”. Αν δεν γίνει τίποτα τα επόμενα 5 λεπτά συνεχίστε χαλαρά τις ασχολίες σας, μέχρι την επόμενη επίσκεψη. Αν το παιδί τα καταφέρει, να το ενθαρρύνετε λέγοντας κάτι όπως ‘‘Μπράβο, χρησιμοποιείς την τουαλέτα σαν τη μαμά και τον μπαμπά. Έχεις μάθει να είσαι εσύ ο ”αρχηγός”. Αν το παιδί δεν προλάβει να πάει εγκαίρως στη τουαλέτα, ήρεμα μπορούμε να πούμε κάτι όπως ”Ώπα, φαίνεται ότι τα κακά/τσίτσα ήταν τώρα αρχηγός. Δεν πειράζει, ξέρω ότι σύντομα θα είσαι εσύ ο αρχηγός.”
• Προβλήματα κατά την διάρκεια της εξάσκησης μπορεί να έχουν την ρίζα τους σε διαφορές μεταξύ γονιού και παιδιού σε θέματα πειθαρχίας και αποδοχής εξουσίας.
• Κάποιοι ειδικοί προτείνουν τη χορήγηση περισσότερων υγρών στο παιδί για να έχουμε έτσι περισσότερες ευκαιρίες για …εξάσκηση.
• Μην φωνάζετε και μην τιμωρείτε τα παιδιά σας για τα ατυχήματα.
• Το τρεχούμενο νερό καθώς το παιδί κάθεται στο καθικάκι μπορεί να προκαλέσει την ούρηση. Κάποιοι γονείς αγοράζουν βρακάκια με λουλουδάκια, ζωάκια, ήρωες παιδικών σειρών ή κάτι άλλο που αρέσει στα παιδιά και λένε στα παιδιά τους ότι θα τα φορέσουν όταν μάθουν να χρησιμοποιούν την τουαλέτα – ένα αποτελεσματικό κίνητρο συνήθως!!
• Αν ξεκινήσετε την εξάσκηση και δεν έχετε θετικά αποτελέσματα ή το παιδί αντιστέκεται, τότε φορέστε του ξανά τις πάνες και ξαναδοκιμάστε μετά από 2-3 μήνες.
• Αφού επιτύχετε στον έλεγχο των σφιγκτήρων κατά την διάρκεια της ημέρας μην ανησυχείτε για το βράδυ. Κρατήστε τα πανιά για το βράδυ. Τα παιδιά μπορεί να συνεχίσουν να βρέχονται το βράδυ μέχρι 4-5 ετών.
• Να θυμάστε ότι η εξάσκηση που θα γίνει με τον πιο πάνω τρόπο είναι μια φυσιολογική διαδικασία. Ο ρόλος του γονιού είναι απλά ενθαρρυντικός.
NA ΘΥΜΑΣΤΕ ότι σε περίπτωση ατυχήματος δεν θα πρέπει να κάνετε αρνητικά σχόλια και μην αφήσετε τα μεγαλύτερα παιδιά σας να το κοροιδεύουν. Το παιδί σας χρειάζεται ως σύμμαχό του και όχι ως αντίπαλο. ΑΛΛΩΣΤΕ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ!!!! :-)
Αν το παιδί πηγαίνει στο σταθμό
Ζητήστε από τη δασκάλα του να αφήνει το παιδί να πηγαίνει ελεύθερα στην τουαλέτα όταν το χρειάζεται και να έχει την ίδια συμπεριφορά με εσάς σε περίπτωση “ατυχήματος”. Φροντίστε να υπάρχει ένα έξτρα σετ καθαρών ρούχων στο σταθμό.
Μιλήστε με το γιατρό σε περίπτωση που:
•το παιδί κρατάει τα κακά του ή γίνεται δυσκοίλιο.
•παραπονείται για τσούξιμο ή κάψιμο όταν ουρεί.
•φοβάται να κάτσει στην τουαλέτα ή το γιογιό.
•η αντιδραστικότητα δεν έχει μειωθεί 1 μήνα μετά την έναρξη του παραπάνω προγράμματος.
•η αντιδραστικότητα δεν έχει εξαλειφθεί πλήρως μετά από 3 μήνες.
Η πιπίλα συμβάλλει στην ικανοποίηση της ανάγκης του μωρού για πιπίλισμα. Τι συμβαίνει, ωστόσο, όταν το βρέφος σας γίνεται ένα μικρό παιδί και η εξάρτηση από την πιπίλα γίνεται όλο και πιο ισχυρή; Πώς θα σπάσει η συνήθεια της πιπίλας με όσο το δυνατόν λιγότερες δραματικές καταστάσεις; Πότε και πώς πρέπει να σταματήσεις το μωρό σας την αγαπημένη του συνήθεια;
Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής δίνει στις πιπίλες το πράσινο φως. Στην πραγματικότητα, εξέδωσε πρόσφατα μία αναθεωρημένη ανακοίνωση σχετικά με τη σχέση μεταξύ χρήσης πιπίλας πριν την κατάκλιση και μειωμένου κίνδυνου SIDS (Σύνδρομο Αιφνίδιου Θανάτου Βρεφών). Μόλις το μωρό σας γίνεται ένα μικρό παιδί, θα πρέπει η ανάγκη για πιπίλισμα να μειώνεται σημαντικά. Ωστόσο, εάν συνεχίζει να χρησιμοποιεί την πιπίλα, η συνήθειά της θα είναι πιο δύσκολο να σπάσει. Εμείς από τη μεριά των γονέων θα πρέπει να αναλογιστούμε αρχικά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα.
Τα πλεονεκτήματα
• Η πιπίλα μπορεί να χαλαρώσει έναν ανήσυχο μωρό.
• Προσφέρει προσωρινή απόσπαση της προσοχής. Όταν το μωρό σας είναι πεινασμένο, η πιπίλα μπορεί να σας προσφέρει μερικά λεπτά για να ετοιμάσετε το φαγητό του.
• Μπορεί να βοηθήσει το μωρό σας στον ύπνο. Αν το μωρό σας χρειάζεται αρκετή ώρα για να αποκοιμηθεί η πιπίλα μπορεί να λειτουργήσει σαν θαυμάσια πηγή χαλάρωσης και γρήγορου ύπνου.
• Καταπραΰνει τη δυσφορία του μωρού στη διάρκεια επώδυνων διαδικασιών, όπως ένας εμβολιασμός.
• Όταν έρθει η ώρα να σταματήσει να χρησιμοποιεί πιπίλα, μπορείτε πιο εύκολα να διακόψετε τη διαδικασία αυτή από το να σταματήσετε το παιδί σας να πιπιλίζει τον αντίχειρα ή τα δάχτυλά του.
Τα μειονεκτήματα
• Πρόωρη χρήση πιπίλας μπορεί να επηρεάσει το θηλασμό. Το πιπίλισμα στο στήθος είναι διαφορετικό από το πιπίλισμα της πιπίλας.
• Το μωρό σας μπορεί να εξαρτάται από την πιπίλα. Εάν τη χρησιμοποιεί για να κοιμηθεί, μπορεί να αντιμετωπίσετε συχνά ξεσπάσματα κλάματος μέσα στη νύχτα, όταν πέφτει από το στόμα του.
• Η χρήση της μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο λοιμώξεων του μέσου ωτός. Ωστόσο, τα ποσοστά των λοιμώξεων του μέσου ωτός είναι γενικά χαμηλότερα από τη γέννηση μέχρι την ηλικία των 6 μηνών.
• Η παρατεταμένη χρήση πιπίλας μπορεί να οδηγήσει σε οδοντικά προβλήματα.
• Το παιδί σας χρησιμοποιώντας την πιπίλα αρκετές ώρες μπορεί περιορίζει την ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων του.
• Το παιδί σας δεν θα μπορεί να ελέγξει τις απογοητεύσεις του, χωρίς την προσφυγή σε πιπίλισμα πιπίλα.
• Με τη χρήση της πιπίλας το παιδί βαριέται και μπορεί να μην είναι σε εγρήγορση ή ασχολείται με ερεθίσματα που του προσφέρει το οικογενειακό του περιβάλλον (παιχνίδια, συζήτηση).
«Η ηλικία των 2 ετών είναι πολύ καλή», λέει ο δρ Λουκ Ματράνγκα, πρώην πρόεδρος της Ακαδημίας Γενικής Οδοντιατρικής και αναπληρωτής καθηγητής στην Οδοντιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Creighton, στην Ομάχα της Νεμπράσκα. «Κάθε ενδεχόμενο πρόβλημα με τα δόντια του μωρού ή τις υποκείμενες οστικές δομές μπορεί να διορθωθεί εάν το παιδί πάψει να χρησιμοποιεί την πιπίλα μεταξύ 2 και 3 ετών», τονίζει. Βέβαια δεν υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο για το σπάσιμο της συνήθειας σε μια μέρα. Μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας με μία διαδικασία λιγότερο τραυματική για εκείνο.
. Πριν αναφερθούμε σε τρόπους διακοπής της συνήθειας του θηλασμού της πιπίλας καλό θα είναι οι γονείς να γνωρίζουν ότι:
• Δεν πρέπει να προσφέρεται πιπίλα σε νεογέννητα τα οποία σιτίζονται με μητρικό γάλα, καθώς θεωρείται ότι η χορήγηση πιπίλας πριν την συμπλήρωση του πρώτου μήνα υπονομεύει την επιτυχή συνέχιση του μητρικού θηλασμού.
• Δεν πρέπει να προσφέρεται πιπίλα στο βρέφος προκειμένου να ανασταλεί γεύμα.
• Δεν επιτρέπεται να ασκηθεί στο βρέφος πίεση προκειμένου να πάρει πιπίλα.
• Καλό είναι η χορήγηση της πιπίλας να περιορίζεται στις ώρες του ύπνου και όχι για να ηρεμήσουν ένα παιδί που έχει ανάγκη από συντροφιά και ανθρώπινη επικοινωνία.
• Όσες πιο πολλές ώρες έχει το παιδί την πιπίλα τόσο πιο δύσκολη και επώδυνη διαδικασία για το παιδί και την οικογένεια είναι η διακοπή της.
Προτάσεις
1. Εντάξτε στο καθημερινό του πρόγραμμα διασκεδαστικές δραστηριότητες για να αυξάνονται τα χρονικά διαστήματα όπου το παιδί θα αναζητά την πιπίλα. Ένα παιδί που χαλαρώνει ή βαριέται (μη έχοντας κάτι να κάνει) θα βρίσκει ευκαιρία να ζητά την αγαπημένη του συνήθεια.
2. Όταν το παιδί σας αρχίζει να επιμένει σχετικά με τη χρήση της πιπίλας του, προσπαθήστε να το ενθαρρύνεται να τραγουδήσετε παιδικά τραγούδια ή να χορέψετε ακούγοντάς τα.
3. Βοηθήστε το παιδί σας να μάθει να ελέγχει τις απογοητεύσεις του, εξηγώντας του με λόγια για το πρόβλημα που κάθε φορά προκύπτει. Αφήστε το παιδί σας να εκφράσει τα συναισθήματά του, αν είναι αναστατωμένο ή θυμωμένο, να του δώσετε ιδιαίτερη προσοχή και αγκαλιές για να το βοηθήσει να αντιμετωπίσει την κατάσταση.
4. Αφήστε το παιδί σας να λάβει σημαντικό μέρος στη διακοπή αυτής της διαδικασίας. Δώστε του επιλογές! Στην αρχή, φτιάξτε ένα πρόγραμμα με εικόνες και πείτε του ποιο διάστημα της ημέρας (πρωί, μεσημέρι, βράδυ) δε θα χρησιμοποιήσει καθόλου την πιπίλα. Το ίδιο θα επιλέξει και θα βάλει στο διάστημα της ημέρας κάτι (π.χ. ένα αυτοκόλλητο) που θα σηματοδοτεί αυτή την επιλογή. Επιβραβεύστε το παιδί όταν το πετύχει:
α) λεκτικά (π.χ. «Είμαστε υπερήφανοι που μεγαλώνεις») και εκφράζοντας έντονα τα συναισθήματα σας και
β) με ενισχυτές όπως μία βόλτα, να φτιάξετε μαζί κέικ ή να πάτε μαζί στο σούπερ μάρκετ, να παίξετε στην αυλή, να παίξετε μαξιλαροπόλεμο ή να φτιάξετε μία ζωγραφιά/ κολλάζ μαζί.
Σιγά σιγά δώστε του την ευκαιρία να αποφασίσει και για ακόμη ένα διάστημα της ημέρας.
5. Ξεκινήστε ένα γράφημα ανταμοιβής για να σηματοδοτήσει την πρόοδο του παιδιού σας (π.χ. ένα πίνακα με φατσούλες χαρούμενες που δηλώνουν επιτυχείς προσπάθειες).
6. Ποτέ μην χρησιμοποιείτε τιμωρία ή ταπείνωση για να αναγκάσετε το παιδί σας να σταματήσει να χρησιμοποιεί πιπίλα.
7. Μαζέψτε τις περισσότερες πιπίλες από τα δωμάτια του σπιτιού και αφήστε μόνο μία που θα βρίσκεται πάντα στο δωμάτιό του. Με αυτό τον τρόπο δε θα βλέπει συνεχώς πιπίλες γύρω του για να τις ζητά και θα συνδυάσει το χώρο του με χώρο ηρεμίας και χαλάρωσης για τη χρήση πιπίλας.
8. Σχεδιάστε/ χρωματίστε μαζί με το παιδί σας ένα κουτί ή ένα βάζο, όπου μέσα θα βάλει όλες τις πιπίλες του και βάλτε το στο μπαλκόνι ή στην αυλή του σπιτιού σας για να το πάρει ο αγαπημένος του ήρωας (π.χ. νεράιδες που έχουν μωράκια, ο σπάιντερμαν, ο μακουίν, κ.ά.). Μην ενδώσετε την επόμενη μέρα αν το παιδί είναι ανήσυχο ή σας ζητά επίμονα την πιπίλα.
9. Πρέπει να πιστέψετε ότι εσείς σαν γονείς έχετε την ευθύνη της διακοπής της πιπίλας και το παιδί σας είναι αυτό που θα πρέπει να εκπαιδευτεί σε αυτό.
Να θυμάστε όμως ότι από τη στιγμή που θα επιχειρήσετε να διακόψετε αυτή τη συνήθεια θα είναι πολύ μεγάλο λάθος αν υποχωρήσετε στα κλάματα και τις διαμαρτυρίες του παιδιού κι επιστρέψετε στην πιπίλα.
